Burgers worden actief betrokken op sociale media voor opsporingsinformatie
Door technologische ontwikkelingen zijn de mogelijkheden van crowdsourcing van informatie ruimer geworden. Zoals ook benoemd in het Trends in Veiligheid-artikel ’17 Miljoen Agenten’1, springen initiatieven om burgers meer te betrekken als paddenstoelen uit de grond. De politie werkt met externe partijen samen om de burger aanvullend te betrekken bij de opsporing van strafbare feiten waar de individuele burger zelf slachtoffer van is geworden. Neem de ontwikkeling van een app genaamd Sherlock, die het voor de burger mogelijk maakt om zelfstandig opsporingshandelingen te verrichten in een zaak waarvoor hij zelf aangifte heeft gedaan.
Door innovatie ontstaan nieuwe opsporingsmogelijkheden
Innovatie dringt ook door binnen het opsporingsproces zelf. Denk aan de inzet van Bodycams voor agenten, Virtual Reality-brillen voor het recreëren van plaatsen-delict en het gebruiken van data-analyse van Blockchain voor het traceren van crimineel geld in Cryptocurrency. Daarnaast wordt nu al gerichtere politie-inzet verricht door middel van een Criminaliteit Anticipatie Systemen (CAS) om criminele handelingen te anticiperen en waar mogelijk te voorkomen. De opkomst van technologische ontwikkelingen zorgt naast een waardevolle bijdrage aan interne opsporingsonderzoeken ook nieuwe manieren van burgerparticipatie, waarbij de burger zelfstandig opsporingswerk verricht.
Trend: Online communities verrichten zelf politiewerk
In informele setting wordt burgeropsporing verricht in online communities. Dit wordt gedaan door gebruik te maken van de crowd, open source data en kennisdeling. Door slim in te spelen op de ontwikkeling heeft dit voor de internationale politieorganisatie Interpol tot doorbraken geleid in zaken van kindermisbruik.2 In deze zaken wordt geanonimiseerd beeldmateriaal vrijgegeven waarop herkenningspunten van een fysieke locatie te zien zijn. Door de inzet van de crowd is deze locatie achterhaald en kon het misbruik gestopt worden. Zelf assisteren bij het identificeren van beelden is via een online community project is dan ook slechts een muisklik3 verwijderd.
Trend: Van slachtoffer naar digitale rechercheur
Een interessante bevinding uit onderzoek van Capgemini is dat ongeveer 25% van de Nederlanders een grotere rol ziet voor burgers in het opsporen van criminaliteit.4 Hieruit volgt dat het belangrijk is om burgers waar mogelijk actief te betrekken. De praktijk leert dat indien burgers het vermoeden hebben dat hun aangifte niet- of voldoende wordt geprioriteerd, zij zelf het initiatief kunnen nemen in het opsporingsproces. Denk hierbij aan het delen van beelden van vermoedelijke daders in online communities. Naast dat dit voorbijgaat een de proportionaliteitstoets, kan dit ook leiden tot vormen van eigenrichting. In verschillende online communities en forums heeft dit al geleid tot adresgegevens van een vermoedelijke dader. Deze persoonsgegevens worden dan, met de achtergrond van het strafbare feit, in een openbaar toegankelijke community gepost. Het risico op de digitale schandpaal en vormen van eigenrichting zijn daarmee zeer actueel. Benadrukt dient te worden dat het belangrijk is dat de overheid de burger actief blijft betrekken bij het opsporen van potentiële daders. De auteur is ervan overtuigd dat, indien de indruk overheerst dat de overheid zich onvoldoende inzet voor het betrekken van de burger, het risico op ongeleide burgeropsporing toeneemt.
Trend: Gamification wordt ingezet om burgers meer te betrekken
De volgende stap in het actievere betrekken van burgers in activiteiten van de politie is de inzet van Gamification. Deze methodiek omvat het gebruik van speltechnieken in een niet-spelcontext om menselijk gedrag te beïnvloeden. Deze methode kan zowel bij de opsporing als preventie van strafbare feiten een meerwaarde bieden. Denk bijvoorbeeld aan een mobiele applicatie waarin burgers punten verdienen door zowel het aanleveren van relevante data als het beoordelen hiervan. De navigatie applicatie ‘Waze’ gebruikt de kennis van de crowd al door gebruikers meldingen te laten maken van bijzonderheden op de weg. Deze meldingen worden bij andere bestuurders die dezelfde locatie passeren getoetst op accuraatheid en actualiteit, eenvoudigweg met een vinkje of een kruisje. De contribuerende gebruiker wordt beloond door middel van punten. Deze punten hebben geen monetaire waarde, maar vergroten wel het aanzien binnen de community van Waze-gebruikers.
Verder verricht de applicatie data-analyses door middel van Artificiële Intelligentie (AI), gericht op betrouwbaarheid en accuraatheid van de door de gebruiker geleverde informatie. Deze methode resulteert in een accurater verkeersbeeld en de mogelijkheid om de route van gebruikers bij bijzonderheden zeer snel aan te passen. Zo biedt niet alleen het aanleveren van data door de crowd waardevolle mogelijkheden, maar ook het beoordelen van data-punten.
Bij opsporing van strafbare feiten kunnen deze methodieken gebruikt worden bij het opsplitsen van grote datasets zoals camerabeelden, waarbij de burger kan aangeven of een voertuig op het voor hem zichtbare frame aanwezig is. Ook kunnen logbestanden bij cybercrime waardevolle informatie bevatten ten behoeve van de opsporing. De burger kan vervolgens, zonder context van de individuele zaak, vele duizenden data-punten beoordelen. Hiermee wordt een scherpe voorselectie gemaakt die rechercheurs een flinke tijdsbesparing kan opleveren. Uiteraard ligt hierbij een uitdaging om deze data zodanig te anonimiseren dat deze niet traceerbaar is naar een individuele zaak, naast het bieden van een interessante ‘game-like’ ervaring voor de burger.
Trend: Sensoren & community vinden samen de speld in de hooiberg
Gesteld kan worden dat data een steeds belangrijker element wordt in het opsporingsproces. De opkomst van big data resulteert in een exponentiële groei van de beschikbare hoeveelheid data. Ter illustratie: uit een rapportage van IBM (2016) blijkt dat gemiddeld elke twee jaar negentig procent meer data wordt gegenereerd dan in alle jaren daarvoor!
Een belangrijke bijdrage aan de exponentiële groei van data is de opkomst van Internet of Things (IoT) apparatuur. IoT-toepassingen leiden namelijk tot een grote toename aan sensoren die al dan niet per ongeluk relevante opsporingsdata bevatten. Denk hierbij aan een smart deurslot welke een toegangsregistratie bijhoudt. Maar ook de smart deurbel die fungeert als beveiligingscamera. Een tekenend voorbeeld is de smart speaker van Amazon, uitgerust met stemherkenning. Dit apparaat heeft mogelijk audio opgenomen ten tijde van een dubbele moord van de eigenaresse.5 De oplossing van een strafbaar feit kan verstopt zitten tussen deze steeds groter wordende hoeveelheden data. Inzet van de crowd in combinatie met innovatieve technologische oplossingen zoals AI dienen dan te leiden tot de spreekwoordelijke data-speld in de hooiberg.
Trend: Voorkomen en herkennen van criminaliteit wordt ook een zaak van de burger
De inzet van een Gamification-methodiek voor dataverzameling- en analyse heeft aanvullende voordelen. Gedurende het proces van data-beoordeling kan advies worden gegeven omtrent het herkennen van verdachte situaties en het voorkomen van criminaliteit. Burgers kunnen dan punten verdienen door deze tips op te volgen en hiervan ‘bewijs’ te leveren in de vorm van een foto. In het bedrijfsleven kan deze tooling op eenzelfde wijze worden ingezet, met als resultaat bijvoorbeeld een reductie van de mogelijkheden om producten gemakkelijk weg te nemen. Op een speelse, vrijblijvende manier draagt de burger actief bij aan zowel de opsporing, het voorkomen van, en het handelen bij het constateren van criminaliteit. Als bijkomend voordeel wordt de awareness van risico’s van criminaliteit bij burgers effectief vergroot.
Trend: De crowd wordt een bijzondere opsporingsbevoegdheid
De risico’s van burgerparticipatie worden niet wezenlijk anders door inzet van innovatieve technologie. Vergelding, eigenrichting, de digitale schandpaal, conflicterende belangen en gebrek aan kennis kunnen desastreuze gevolgen hebben voor de betrokken personen in een opsporingsonderzoek. Hierdoor dienen de opsporingsorganisaties een regiefunctie te houden op het opsporingsproces. Het Openbaar Ministerie dient, net zoals bij iedere bijzondere opsporingsbevoegdheid, een zorgvuldige afweging te maken over de proportionaliteit en de subsidiariteit van de inzet van de crowd. Hiernaast dient data geanonimiseerd te worden zodat deze niet terug te linken is naar individuele opsporingsonderzoeken. Ook de gegevens die door de crowd kunnen worden verzameld dienen verifieerbaar en integer te zijn om als bewijsmiddel gebruikt te worden. Investeren in nieuwe technologische ontwikkelingen om door middel van de ‘discover, devise, develop, sustain’ cyclus om de regie op het opsporingsproces te behouden is dan ook zeer belangrijk.
Opsporen is data
In de kern bestaat het proces van opsporen en vervolgen uit het verbinden van relevante data. Met de opkomst van technieken die de totale hoeveelheid van informatie gaan verveelvoudigen, wordt de uitdaging groter om de speld in de hooiberg te vinden; hét stukje informatie waardoor een persoon als dader kan worden aangemerkt. De methodiek van Gamification gaat waar mogelijk worden ingezet om deze data te verzamelen en analyseren, naast het creëren van bewustzijn omtrent mogelijke criminaliteitsrisico’s. De drempel om opvallende zaken te melden wordt lager. De burger weet inmiddels afwijkende situaties waar te nemen. Tegelijkertijd kan crowdsourcing – indien getoetst op proportionaliteit en subsidiariteit – als instrument gebruikt worden om onderzoeken met veel data efficiënter in te richten. Hierdoor wordt elke burger een potentiële opsporingsambtenaar die op een actieve manier kennis deelt en hiermee een grotere bijdrage levert aan de veiligheid van Nederland
